بیزینس پلن کسب و کار اینترنتی چیست؟ ویژگی های بیزینس پلن کسب و کار اینترنتی را می شناسید؟
حتما این ایده برای شما هم پیش اومده که یک ایده در ذهن داشتید و تصمیم گرفتین که عملیش کنین و براش یک کسب و کار اینترنتی راه بندازین. خب میتونین بدون هیچ برآورد و برنامه ای شروع کنین و شاید موفق هم بشین ولی همیشه در یک حالت گیجی و ابهام قرار دارید و نمیدونین که چقد موفق بودین و ایا این روند موفقیت ادامه دار خواهد بود.
اولین قدم در شروع و راه اندازی کسب و کار اینترنتی ، نوشتن طرح و بیزینس پلن کسب و کار اینترنتی هست. در بیزینس پلن کسب و کار اینترنتی به تشریح اهداف ، استراتژی ها و بودجه بندی مالی می پردازیم. طراحی یک بیزینس پلن مناسب می تواند در جهت تحقق اهداف و موفقیت شرکت ، بسیار موثر باشد.
بیزینس پلن برای کسب و کار اینترنتی هم جزو ضروریات است و یک گام اساسی در فرایند شکل گیری است. برای داشتن یک کسب و کار پر درآمد باید بدانیم چطور بیزینس پلن بنویسیم و چند نوع دارد و برای نوشتنش اقدام کرد. حتی اگر یک کسب و کار کوچک داشته باشید یا کسب و کار نوجوانان را دارید. بیزینس پلن برای کسب و کار اینترنتی بسیار شبیه به بیزینس پلن استاندارد است اما بازاریابی، مدیریت و جزئیات مالی باید بر اساس بازار رو به رشد اینترنت باشد.
بیزینس پلن چیست؟
بیزینس پلن برنامه ای است که توضیح میدهد کسب و کار شما از کجا شروع می شود و به کجا می رسد. در واقع آینده ای که برای کسب و کارتان در نظر می گیرید روی بیزینس پلن پیاده می شود و توضیح میدهد که چه کاری را چطور انجام می دهید، اگر این توضیحات را با دقت بخوانیم متوجه می شویم که بیزینس پلن برای پیشبرد فعالیت و همین طور پیشرفت کسب و کار حیاتی است و نقشی تعیین کننده در آینده هر کسب و کاری دارد.
چیزهایی که بیزینس پلن مشخص می کند:
- آنچه امروز کسب و کارتان را تشکیل می دهد
- آنچه فردا کسب و کارتان به آن تبدیل می شود
- آنچه امروز خرج کسب و کارتان می شود
- آنچه فردا کسب و کارتان بدست می آورد
- چطور میخواهید یک کار را انجام دهید؟
- برای چه کسی کار می کنید؟
- روش کار شما چه چیز متفاوتی دارد؟
چرا به بیزینس پلن نیاز دارید؟
بیزینس پلن مجموعه ای از کارهای از پیش تعیین شده، نیازهای شناسایی شده، منابع تعریف شده، نیروهای مشخص شده و … است که وضعیت کسب و کار را مشخص می کند. روش کار را تعیین و تغییر می دهد و اهداف آن را در خود دارد.
بیزینس پلن یا طرح کسب و کار، یک دایره المعارف برای کسب و کار بشمار می رود که هر بار مدیر یا تیم مدیریت به آن مراجعه می کنند تا وضعیت کسب و کارشان را مشخص کنند.
شما برنامه ای تنظیم می کنید که از وضعیت کسب کار و اهداف آن تا موانع پیش رو تشکیل شده و طبق وقت مورد نیاز برای انجام کارها، زمان بندی لازم (برای اجرای هر کدام) را انجام میدهید.
مثلا، روش استخدام کارمند یا روش محاسبه هزینه ها در طرح کسب و کار جایی ندارد، اما کدام کارمند استخدام شود یا چه مقدار هزینه ای برای خرج ماهانه کسب و کار در نظر گرفته می شود، در طرح کسب و کار مشخص می شود.
این چارچوب جوانب کسب و کار را مشخص می کند، مثلا شما چه مشتریانی دارید و چطور باید به آنها سرویس بدهید. پس قطعا به یک بیزینس پلن نیاز دارید.
با داشتن یک بیزینس پلن کامل:
- میتوانید بفهمید که بیزینس‌تان را شروع کنید یا نه
- میتوانید بفهمید که ایده شما ارزش سرمایه‌گذاری دارد یا نه
- میتوانید سرمایه‌گذار جذب کنید
- درباره توسعه کسب‌وکارتان بهتر تصمیم‌گیری میکنید
- اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت تعیین میکنید
- و …
هدف از طرح بیزینس پلن کسب و کار اینترنتی چیست؟
برنامه کسب و کار یک نقشه راه و یک روش کار توضیح داده شده است که روی کاغذ می گوید شما چه هستید، چه می کنید و چطور کار میکنید، می خواهید کجا بروید و موارد بعد از آن چطور ادامه پیدا می کند. پس این برنامه طبیعتا اجزای استراتژی بازاریابی، روش فروش و همین طور پس زمینه های نحوه درآمد زایی و بدست آوردن سرمایه را توضیح می دهد.
اهدافی که برای کسب و کارتان تعیین کرده اید، استراتژی و روش کارتان، ریز و درشتی مشکلاتی که کسب و کارتان با آنها روبرو می شود و روشی که کسب و کارتان می خواهد آنها را حل کند، ساختار سازمانی کسب و کار و در نهایت سرمایه اولیه ای که برای رو به جلو نگه داشتن موتور کسب و کارتان لازم است همه در برنامه کسب و کار قرار می گیرند. پس هدف کسب و کار تعیین این موارد است.
در مرحله اول باید نحوه نوشتن و انواع مدل های کسب و کار اینترنتی را بشناسیم.
مراحل نوشتن بیزینس پلن کسب و کار اینترنتی
در این بخش قصد داریم به صورت مرحله به مرحله ، مراحل نوشتن بیزینس پلن کسب و کار اینترنتی را بررسی کنیم.
1- نوشتن خلاصه کسب و کار اینترنتی
برای این که این مرحله را بهتر درک کنید با یک مثال بررسی می کنیم. مثلا اگر تنها پلتفرم کسب و کار شما ، یک سایت خدماتی یا یک فروشگاه اینترنتی هست نیاز هست که به صورت دقیق همراه با جزئیات موارد زیر را ثبت کنید :
- محصول شما چیست
- مخاطب شما کیست
- راه جذب مشتریان به چه صورته
- نحوه ارسال محصول را شرح دهید
- نحوه ثبت سفارش را مشخص کنید
یک استراتژی که می تواند در این مرحله به شما کمک کند ، استراتژی سه پرسش می باشد.
ما نمی خواهیم در مورد سه پرسش تولستوی صحبت کنیم، این سه پرسش قرار است به شما کمک کند شالوده هدف خود را طراحی کنید، در واقع این طور بگوییم که به شما کمک می کند معنی هدف کسب و کارتان را بشناسید، سپس آن را برای کسب و کارتان برگزینید. مثلا خودتان را ببینید، شما می خواهید یک بکسور یا یک مدیر استارتاپ باشید (کسب و کار خودتان را اکنون دارید).
اولین پرسش از شما می خواهد بدانید دلیل کارتان و دلیل شروع کردنتان چیست؟
- پرسش اول: چرا میخواهید این کار را شروع کنید؟ بیایید فرض کنیم شما یک مشکل را شناسایی کرده اید. مثلا مشکل فرضی ما این است که سفارش غذا خیلی سخت است یا یک اداره برای 20 کارمندی که دارد، نمی تواند برود رستوران => سفارش بگیرد و برگردد. حال باید این مشکل حل شود.
- پرسش دوم: چرا میخواهید این مشکل را حل کنید؟ این مشکل را میخواهید حل کنید چون تابحال کسی چنین مشکلی را شناسایی نکرده و این یعنی شما میتوانید کارتان را بدون رقیب شروع کنید.
- پرسش سوم: چرا این روش را برای حل مشکل انتخاب کرده اید؟ مزیت های “روشی که برای حل مشکل انتخاب کرده اید” چیست. در واقع شما باید بتوانید این مشکل را به شکلی حل کنید که هم برای کسب و کار شما سودآور باشد (درآمد داشته باشد) و هم برای کسب و کارهای دیگر (شرکت های همکار) یا مشتریان (استفاده کننده) مفید و به صرفه باشد.
2- شناخت بازار هدف
پس از آنالیز مشتریان و پتانسیل آنها (بالقوه بودن مشتری)، این که کجا هستند، چه نیازی از آنها با خرید محصول شما برطرف می شود، می توانید توضیح دهید که بازار هدف شما دقیقا چیست. بازار هدف شما همین طور رقیب هایی که جایگاه خوبی دارند را هم شامل می شود.
3- شناخت رقبا
پس باید بدانید یک زمینه کاری شما چقدر مخاطب دارد، چه میزان فروش دارد و رقیب های شما چه کسانی هستند (وقتی شروع به کار نکرده باشید رقیبی ندارید، اما پس از بررسی بازار و تحقیقات لازم، حتما رقیبان خود را خواهید شناخت)
4- تعیین ساختار کسب و کار
در این مرحله از بیزینس پلن کسب و کار اینترنتی شما باید ساختار کسب و کار را تعیین کنید و نحوه مدیریت کسب و کار اینترنتی خود را شرح دهید. افراد اصلی تیم خود را همراه با شرح وظایف آن ها مشخص کنید
5- نوشتن طرح و برنامه بازاریابی و فروش
در این مرحله شما باید روش و استراتژی بازاریابی و فروش کسب و کار اینترنتی خود را تعیین کنید. برای نوشتن برنامه بازاریابی نیاز هست که یک سری موارد را مشخص کنید.
- ویژگی های مشتریان خود را بشناسید
- می توانید از تحلیل رقبا شروع کنید ( رقبای اصلی را شناسایی کنید )
- کمپین های تبلیغاتی کوتاه مدت و بلند مدت را تعیین کنید مثل گوگل ادز ، سئو ارگانیک ، تبلیغات کلیکی و همسان
- ساختار قیمت گذاری محصولات یا خدمات را متناسب با تحلیل رقبا ، تعیین کنید
- فرآیند پرداخت و تحویل محصول یا انجام خدمات را تعیین کنید مثل ثبت درگاه پرداخت ، اخذ مجوز ای نماد و…
برخی از برنامه هایی که می تواند در اهداف آتی بازاریابی شما قرار گیرد شامل :
- توسعه محصولات جدید
- تسخیر بازاری که در دستان شما نیست
- همکاری با دیگر شرکت های همکار و همسو
- پیدا کردن مسیر های افزایش فروش محصولات کم بازده
- ترکیب محصولات برای نیازهای طبقه بندی شده
- باز طراحی و باز تولید یک محصول
- وارد بازاریابی داخلی و دستیابی به مشتریان بلند مدت
همچنین برای طراحی برنامه مناسب تر می توانید با طرح پرسش های زیر اقدام کنید :
- کی Who – مشتری شما کیست؟
- کجا Where – مشتری شما در کجا زندگی میکند؟
- کِی When – چه زمانی باید محصول شما عرضه شود؟
- چطور How – چطور میخواهید به مشتری خدمات بدهید؟
6- برنامه مالی و بودجه بندی برای هر بخش کسب و کار اینترنتی را به صورت کاملا مجزا تعیین کنید
باید برنامه مالی مشخصی برای بخش های کسب و کار اینترنتی خود تعیین کنید.
7- پیدا کردن یک سرمایه گذار
در صورتی که بتوانید بیزینس پلن کسب و کار اینترنتی قابل توجیه و قابل دفاعی طراحی کنید که برای سرمایه گذاران جذاب باشد و بدانند که با یک سیستم مدیریتی قوی در حال مذاکره هستند و حتما به نتیجه خواهند رسید ، مطمئن باشید راه سختی درپیش نخواهید داشت.
پروفایل بیزینس پلن کسب و کار اینترنتی چیست؟
پروفایل شما توضیح می دهد کسب و کار شما چیست؟ چه کار می کند و اهدافی که دنبال می کنند چی هستند. روی این قسمت تمرکز کنید چون که یکی از مهم ترین بخش های برنامه کسب و کارتان است.
چطور پروفایل کسب و کارمان را بسازیم؟
وقتی بخواهید پروفایل کسب و کارتان را بسازید باید به این موارد پاسخ مشخصی بدهید:
- محصولاتی که ارائه می کنید
- چه خدماتی ارائه کرده اید
- تاریخچه این همه مدت فعالیت کسب و کارتان چیست؟
- مخاطبین و همینطور بازار هدف شما که و چه بوده است؟
- چطور نیاز مخاطب یا مشتری را پوشش میدهید؟
انواع بیزینس پلن
در ادامه با انواع بیزینس پلن بیشتر آشنا خواهید شد.
مینی پلن The Mini-Plan – برنامه کوچک (برای کسب و کار کوچک)
شاید یک مینی پلن در 10 برگه بتواند آنچه که برنامه کوتاه مدت کسب و کارتان است را در خود داشته باشد. این مینی پلن باید دربردارنده موارد کلیدی باشد مثل پیش نمایش کسب و کار، سرمایه مورد نیاز، برنامه بازاریابی و همینطور ساختارهای مالی، گردش مالی، تراز مالی و همینطور روش درآمد زایی.
مینی پلن شاید بهترین راه برای قضاوت در مورد موفق شدن یا نشدن یک کسب و کار باشد، این مینی پلن نه تنها برای مالک کسب و کار بلکه برای سرمایه گذار (اگر استارتاپ هستید) نیز میتواند کاربرد داشته باشد. همینطور مینی پلن میتواند بعدا توسعه پیدا کند و پلن اصلی شما باشد.
ورکینگ پلن The Working Plan – برنامه کار (فعالیت های کسب و کار)
برنامه کار یک ابزار عالی برای راه اندازی کسب و کارتان است. اگر می خواهید موتور کسب و کارتان استارت بخورد، به ورکینگ پلن نیاز دارید. اگر بخواهید اطلاعات زیادی هم در این پلن جای دهید باز هم باید آن را کوتاه و کاربردی نگه دارید. ورکینگ پلن در واقع میتواند یک نسخه بزرگ تر با کمی اطلاعات بیشتر نسبت به مینی پلن باشد.
پرزنتیشن پلن The Presentation Plan – برنامه ارائه (ارائه پروفایل کسب و کار)
اگر یک ورکینگ پلن را با تمام آب و تابی که می توانید به مرحله معرفی بیاورید و در مورد آن صحبت کرده و آن را ارائه کنید، طوری که همچنان توجه کسانی که مخاطب شما هستند را جلب کند، شما یک پرزنتیشن پلن خواهید داشت. چیزی که ارائه می شود از روی کاغذ خارج شده و در ذهن شماست، این یعنی میتوانید بیشتر به آن فکر کنید.
برنامه آنلاین The Online Plan – برنامه کسب و کار آنلاین
اگر از ابزارهای مدیریت پروژه و همکاری استفاده کرده باشید، چیزی مثل تسکولو یا آفیس آنلاین، آن وقت می دانید که می شود اسناد را آنلاین کرد و گروهی روی آنها کار کرد و به اشتراک گذاشت. اسنادی که آنلاین باشند می توانند هر لحظه تغییر کنند، جزئیات جدید و همین طور تغییرات و بروز رسانی ها هم می توانند به راحتی به این نوع برنامه ها اضافه شوند.
از آنجایی که برنامه کار آنلاین محبوبیت زیادی دارد، تبدیل به فرم و همین طور چاپ و تغییر آنها در هر زمانی ممکن است، بیشتر شرکت ها دوست دارند بیزینس پلن خود را آنلاین کنند. از جمله راهکارهای طراحی روش کار و حتی طرح ریزی اولیه بیزینس پلن استفاده از مایند مپ Mind Map است.
آیا بیزینس پلن به بروزرسانی هم نیاز دارد؟
دلایل معدودی هستند که باعث می شوند شما بفکر بروز رسانی و ایجاد تغییراتی در برنامه کسب و کارتان باشید. ما این دلایل را برای شما گردآوری کرده ایم:
- دوره ی جدید درآمد زایی باعث می شود برنامه را بروز رسانی کنید. با وجود نرخ تورم و بالا پایینی قیمت هایی که در هر روز در بازار مشاهده می کنیم، شما می توانید برنامه مالی خود را تغییر دهید. همین طور برنامه می تواند سالیانه، فصلی و یا حتی در صورت نیاز با بالا پایین رفتن دلار تغییر کند تا با مسائل مالی همتراز باشد.
- وقتی به “سرمایه گذاری اولیه” یا “سرمایه گذاری دوباره” نیاز دارید. اگر استارتاپ باشید خب نیازمند حضور سرمایه گذار در کسب و کارتان هستید، پس در صورت جذب سرمایه شاید نیاز به تغییراتی در برنامه کسب و کارتان باشید.
- با تغییر وضعیت بازار و یا هدف گرفتن بازار جدید می توانید سراغ برنامه کسب و کارتان بروید، دوباره تغییراتی که برنامه را برای بازار هدف جدید سفارشی سازی می کند را ایجاد کنید. شاید نیاز باشد بخشی که مربوط به مشتریان تان است را هم تغییر دهید. با بازار جدید مشتری جدید هم دارید.
- اگر دنبال توسعه محصولات جدید هستید، یا دنبال کارمندان بیشتری باشید، وقتی کسب و کارتان نسبت به برنامه ای که طرح ریزی کرده اید تغییرات زیادی به خود ببیند وقت آن رسیده که تغییرات لازم را انجام دهید.
- اگر تغییری در مدیریت و ساختار کسب و کارتان و شیوه کاری ایجاد شده حتما برنامه کسب و کارتان به تغییرات مربوطه نیاز دارد. برنامه باید دوباره نوسازی شود و اطلاعات جدیدی در مورد کسب و کار و اهداف ارائه کند.
- اگر کارمندان شما به یکباره افزایش یافته اند یا یک جهش در گردش مالی و درآمد کسب و کارتان رخ داده، یعنی رشد زیاد مجاب می کند برنامه کسب و کار دوباره تغییر کند و با اهداف بیشتر و بزرگ تر نوشته شود.
اگر زمانی حس کردید که برنامه ای نوشته اید نیازمند تغییرات است و به پرسش هایی که به برنامه کسب و کار ختم می شود نمیتواند پاسخ دهد، پس نیاز به تغییر است.
در ادامه در مورد پارت نهایی آموزش کسب و کار صحبت می کنیم. این آموزش مربوط به مدل کسب و کار (بوم مدل کسب و کار) است و ما یاد می گیرم ابعاد آن را بشناسیم و بوم مدل کسب و کار خود را تکمیل کنیم.
